O projekcie „W dziką stronę”
Projekt „W dziką stronę” realizowany przez Ośrodek Działań Ekologicznych "Źródła" trwał przez dwa lata. W tym czasie zorganizowaliśmy m.in.: dwie konferencje poświęcone edukacji terenowej, kurs dla trenerów edukacji przyrodniczej oraz liczne szkolenia dla nauczycieli w całej Polsce. Zaprosiliśmy do współpracy praktyków edukacji terenowej z Polski i z zagranicy, którzy podzielili się z nami swoimi doświadczeniami i pomysłami na to, jak prowadzić z dziećmi angażujące zajęcia w terenie. Podczas kursu aktywnie zapoznaliśmy się z różnymi podejściami do edukacji terenowej – od gier i zabaw, które niekoniecznie wiążą się z poznawaniem przyrody, ale pozwalają czerpać radość z przebywania na świeżym powietrzu, przez zdobywanie praktycznych umiejętności jak rozpalanie ognia, czy budowanie schronienia w lesie, po zajęcia stawiające na nawiązanie głębokiego kontaktu z przyrodą i samodzielne zdobywanie w terenie wiedzy przyrodniczej.
Na własnej skórze doświadczaliśmy jaką radość mogą sprawić uczestnikom aktywne warsztaty w przyrodzie – był to dla nas wspaniały i inspirujący czas. Świetnie się bawiliśmy i bardzo chcieliśmy, aby ta radość stała się również udziałem dzieci. By dzieci – na co dzień oddzielone od przyrody, ograniczone lękami przejętymi często od dorosłych – na nowo oswoiły się z naturą i poczuły się jej częścią. Naszym celem było wyciągnięcie jak największej liczby dzieci, razem z ich nauczycielami i nauczycielkami, z klas szkolnych w teren – do lasu, na łąkę, nad rzekę, jezioro lub chociaż do niezagospodarowanej części pobliskiego parku. Wszędzie tam, gdzie kończą się wybetonowane alejki i kontrolowana przestrzeń, a zaczyna dziki świat. I to nie na krótkie, jednorazowe zajęcia, ale na cały cykl kilkugodzinnych warsztatów, których założeniem było umożliwienie dzieciom przebywania w przyrodzie... i zobaczenie, co z tego dalej wyniknie.
Warsztaty trwały przez pół roku – był to cykl pięciu pięciogodzinnych wyjść dla 139 klas z różnych miejsc w Polsce. Trzy pierwsze warsztaty z cyklu prowadzone były przez Dzikich Trenerów, a dwa kolejne – przez nauczycieli, którzy wzięli udział we wcześniejszych szkoleniach, deklarując w ten sposób udział swojej klasy w projekcie. Zarówno dla trenerów, jak i dla nauczycieli było to spore wyzwanie – nie dawaliśmy nikomu gotowych scenariuszy z rozpisanym planem warsztatów, nie chcieliśmy niczego narzucać, była to indywidualna droga każdego z prowadzących. Podróż w nieznane, którą odbyli razem z dziećmi. Przypominało to trochę odkrywanie nowego lądu – dla każdego jednak ten ląd był inny. W projekcie pracowali bowiem zarówno doświadczeni trenerzy, jaki i osoby rozpoczynające dopiero swoją przygodę z edukacją, nauczyciele przyrody, ale również języka polskiego, matematyki, angielskiego, wf-u, muzyki i innych przedmiotów. Doświadczenie to sprawiło, że wielu z nich uwierzyło w swoje możliwości, kreatywność i pomysłowość oraz w to, że są w stanie prowadzić wspaniałe lekcje w przyrodzie. Zrozumieli, że takie działanie nie wymaga wcale bycia omnibusem, ani ukończenia studiów przyrodniczych. Dla dzieci był to czas ruchu na świeżym powietrzu i nieskrepowanej niczym wolności. Zajęcia angażowały wszystkich uczniów, dawały im okazję pokazania się z zupełnie innej strony niż na co dzień w szkole, podejmowania wyzwań, przezwyciężania własnych słabości i lęków. Dzieci uczyły się przez doświadczenie, przeżycie, dotknięcie, poczucie... I co ważne – chciały jeszcze! Uwieńczeniem cyklu warsztatów były leśne szkoły, które zorganizowaliśmy dla najbardziej zaangażowanych klas. Relacje z projektu pisane przez nauczycieli i trenerów (fragmenty niektórych zamieściliśmy w tej książce) oraz obserwacja, jak dzieci rozkwitają w kontakcie z naturą utwierdziły nas w przekonaniu, że było warto!
Bardzo dziękujemy wszystkim dorosłym i dzieciom, którzy zaangażowali się w nasz projekt. Życzymy Wam dalszych wypraw w dziką stronę! Dziękujemy też dzikiej przyrodzie – za to, że jest.
Agnieszka Gaszyńska – absolwentka Ochrony Środowiska na Uniwersytecie Łódzkim, pracuje w Ośrodku Działań Ekologicznych „Źródła” gdzie koordynuje projekt „W dziką stronę” oraz Bardzo Zielone Szkoły, prowadzi również szkolenia dla nauczycieli i zajęcia terenowe z dziećmi. Ukończyła Polsko – Niemiecki Kurs Edukacji w Dzikiej Przyrodzie w Drei Eichen, gdzie na własnej skórze doświadczyła jak wspaniale jest ponownie połączyć się z Naturą.
Powyższy artykuł pochodzi publikacji "W dziką stronę. Rozmowy o edukacji w przyrodzie", Łódź 2016.